رمز ارزها و ارث
- شناسایی رمزارز به عنوان مال قابل انتقال
طبق اصول کلی حقوق مدنی، هر چیزی که مالیت داشته باشد و قابل تملک باشد، قابل انتقال به ارث است. رمزارزها نیز چون دارای ارزش اقتصادی هستند، در زمره اموال قابل انتقال به وراث محسوب می‌شوند.
نتیجه حقوقی: رمزارزها بخشی از ترکه متوفی محسوب می‌شوند و وراث می‌توانند برای مطالبه آن اقدام کنند.
- لزوم اثبات وجود رمزارز در ماترک
برای اینکه وراث بتوانند ادعایی نسبت به رمزارز داشته باشند، باید ابتدا وجود آن در دارایی متوفی اثبات گردد. این امر ممکن است از طریق موارد زیر انجام شود:
سوابق تراکنش‌های بانکی مرتبط با خرید و فروش رمزارز
ایمیل‌های ثبت‌نام در صرافی‌ها
پرینت حساب‌های کاربری در صرافی‌ها یا کیف‌پول‌های دیجیتال
فهرست دارایی‌های دیجیتال به جا مانده از متوفی
- مشکل دسترسی به کلید خصوصی یا رمز عبور
برخلاف حساب بانکی، دسترسی به رمزارز منوط به رمز عبور و کلید خصوصی کیف پول دیجیتال است. در صورتی که متوفی این اطلاعات را در اختیار نگذاشته باشد، دسترسی به رمزارزها ممکن است غیرممکن شود.
هشدار: از منظر حقوقی، عدم دسترسی به کلید خصوصی به منزله عدم امکان اثبات و وصول دارایی است، حتی اگر وجود رمزارز قابل احراز باشد.
- ورود مقام قضایی برای استعلام از صرافی‌ها
در صورتی که رمزارز در صرافی‌های متمرکز (مثل بایننس، نوبیتکس و …) نگهداری شود، امکان استعلام قضایی از صرافی با دستور مقام قضایی وجود دارد. صرافی‌ها معمولاً در صورت ارائه گواهی انحصار وراثت و حکم دادگاه، حساب را توقیف یا منتقل می‌کنند.
- موضوع مالیات بر ارث
بر اساس رویه فعلی سازمان امور مالیاتی، در صورت اثبات وجود رمزارز، آن را می‌توان به‌عنوان دارایی مالی مشمول مالیات بر ارث دانست. البته هنوز دستورالعمل مشخصی برای ارزش‌گذاری و نرخ مالیات رمزارزها صادر نشده است و جای تفسیر دارد.
- وصیت در مورد رمزارزها
متوفی می‌تواند در وصیت‌نامه رسمی یا عادی نسبت به نحوه تقسیم یا تحویل رمزارزها تعیین تکلیف کند. توصیه می‌شود صاحبان دارایی‌های دیجیتال اطلاعات لازم برای دسترسی وراث را به شکل امن در اختیار فرد مورد اعتماد یا وکیل خود قرار دهند.
- پیشنهاد حقوقی برای حفظ حقوق وراث
برای جلوگیری از تضییع حقوق وراث در زمینه رمزارزها، موارد زیر پیشنهاد می‌شود:
نگهداری ایمن و ثبت‌شده‌ی کلیدهای خصوصی (مثلاً در گاوصندوق یا وصیت‌نامه)
تعیین وکیل یا وصی متخصص برای مدیریت دارایی‌های دیجیتال
استفاده از خدمات قانونی برای مدیریت رمز ارزها پس از فوت
